از معماری مساجد بیشتر بدانیم
امروز برایتان مطلب بسیار شگفت انگیزی از مساجد معماری اسلامی بازگو میکنیم. بعد از خواندن این مطلب شما ترغیب خواهید شد که تعطیلات آخر هفته تان را به شهر تاریخی کاشان سفر کنید. ترغیب میشوید در مساجد معماری اسلامی قدم بزنید و آن فضا را تجربه کنید. مسجد مدرسه آقابزرگ را هم در برنامه سفرتان قرار میدهید چرا که این بنا در خاورمیانه نظیر ندارد. اگر شما هم مثل ما از مطالعه معماری و شناخت بناهای خاص ایرانی لذت میبرید این مطلب را از دست ندهید.
مسجد / پیدایش اسلام
تحقیقات ما نشان میدهد،مساجد از زمان پیدایش اسلام، مهم ترین بنای مورد توجه در هر شهر اسلامی بوده اند. در سرزمینهای اسلامی، معماران تلاش کردهاند معماری اسلامی را در بناهای مساجد پیاده نمایند. در اسناد تاریخی میخوانیم که مساجد جایگاه ویژهای در میان مسلمانان و شهرهای مسلمان نشین یافتند. معماریشان نیز سبک خاص خود را پیدا کرد.
سبک مساجد در دوران معاصر
باید بگوییم علت، پیدایش سبک های مدرن و نوگرا در دوران معاصر بود. که علیرغم تجربهی معماری مسجد در اسلام و ایران شکافی از نظر مسجد آرمانی، و فاصله ای قابل توجهی به وجود آمد. و درنتیجه میبینیم گونهها و الگوهای ایده پردازانه بسیار زیاد شده. و از سنت های خاصی که گذشته بر ساخت مساجد حاکم بوده، نمی توان مساجد را واجد هیچ خصوصیت شکلی مشخصی دانست.
مسجد; علم و عبادت
همانطور که میبینیم، امروزه همچنان در فرهنگ اسلامی ساخت مسجد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. میدانیم که دین اسلام علماندوزی و دانش افزایی را صدر همه امور میداند. پس بعید نیست که مسجد علاوه بر عبادت، یک مکان ایدهآل برای تعلیم و تربیت نیز باشد. به مرور زمان بسیاری از مساجد اصلی شهرها فعالیتهای آموزشی را به دایره کاربری این مکان اضافه نمودند. تا شهروندان علاقمند به علم از این امکان ارزشمند، بهرهمند شوند.
ما آدمها فارغ از دین و نژادمان، به دنبال پیشرفت و ترقی هستیم.
رفته رفته استقبال پیر و جوان از این اقدام سودمند و خلاقانه باعث شد معماران و خیرین و دستاندرکاران به ساخت مسجد مدرسه بگرایند. بهتر بگوییم، مسجد مدرسه در واقع همان مسجد است با ساختمانی وسیعتر و فضاهایی بیشتر نظیر شبستان و رواق. و اگر در حیاط چرخی بزنیم اتاقکهای مخصوص استراحت جویندگان علمی که از مسیرهای دور آمده اند، را میبینیم. کتب و مقالات بسیاری ورق زدیم تا دریافتیم، مسجد مدرسهها علاوه بر معماری اصیل مذهبی آمیخته با روح عرفانی که البته از همان مسجد سرچشمه میگیرد. از لحاظ حضور استادان مجرب و کارکنان خدوم و متعهد نیز همواره شهره بودهاند.
حال بیایید از گنجینه خودمان در شهر کاشان سخن بگوییم. نگینی که موجب افتخار ما و بیانگر فرهنگ و تمدن غنی ما است.
نمونه بسیار زیبا و خارق العاده این بناها مسجد و مدرسه آقا بزرگ است. این بنای خیره کننده را ما ایرانیان با افتخار در تاریخ خود داریم. هندسه منحصر به فرد و معماری سازگار با اقلیم و شرایط محیطی و آب و هوایی کاشان که گفتنی است با تکیه بر منابع طبیعی انرژی شکل گرفته است، بارزترین شاخصه این بناست.
مسجد و مدرسه آقا بزرگ ما، یک بنای تاریخی با عملکرد آموزشی و نیایشی از دوران قاجار در بافت کهن شهر کاشان است. این اثر هنری، هنگام ساخت با حفظ اصول معماری ایرانی باعث هماهنگی بی بدیل در عین زیبایی شده است. برخی مسجد آقابزرگ را عروس مساجد خاورمیانه مینامند.
مسجد مدرسه آقابزرگ را چهکسی ساخت؟
به روشنی میتوانیم این را لمس کنیم که طرح و نقشه بسیار جالب توجه آن با فرم معماری گودال باغچه و تفکیک مسجد و مدرسه در طبقات مختلف آن همراه با فضاسازی های خالقانه ، نماهایی زیبا ، منظم ، رفیع و با شکوه جلوه خاصی را ایجاد کرده که در مساجد دیگر کمتر نظیر آن را می بینیم.
با افتخار میگوییم، بنای این مسجد یکی از زیباترین مساجد درایران است. در دوره قاجار شخصی به نام حاج محمد تقی خانبان احداث شده است. طی سال های ۱۲۵۰ تا ۱۲۶۰ برای اقامه نماز و همچنین محلی برای درس و بحث مال مهدی نراقی دوم که داماد او بود، با هزینه و سرمایه شخصی خود این مسجد باشکوه را بنا کرد. استاد حاج شعبان، معمار مسجد یا مدرسه آقا بزرگ است. او با توانایی خود مسجدی زیبا با گنبدی آجری عظیم باشکوه را بنا کرد. امروزه این بنا علاوه بر کاربری های اصیل خود، یکی از جالبترین مکان های دیدنی کاشان است. سالانه گردشگران بسیاری به قصد لمس و حضور در این بنای باشکوه خود را به خاک شهر کاشان میرسانند. ما هم جز همین گردشگرانیم.
[…] است بگوییم، مسجدها هیچوقت مدرسه نشدند. از آنجایی که مسجد بین مسلمانان مکان محبوب و پر رفت و آمدی است، رفته رفته […]